در کنار قطعاتی مثل سوییچ شبکه و… تین کلاینتها یکی از سادهترین و کارآمدترین تجهیزاتی هستند که به سازمانها در کاهش هزینهها و بهبود امنیت زیرساختها کمک میکنند. با قابلیت اتصال به سرور مرکزی مانع از آن میشوند تا کاربران ناخواسته بدافزارهایی را دانلود کرده یا نرمافزارهای کاربردی تایید نشده را نصب کنند. راهحل جامع و مقرون به صرفهای در محیطهای مبتنی بر فناوریهای مجازی ساز ارائه میکنند. شبکه تنها منحصر به انواع متداول شبکههای محلی (LAN) و یا شبکههای گسترده (WAN) نیست و روشهای دیگری نیز در شبکه سازی وجود دارد یکی از آنها، تین کلاینت ها (Thin Client) است. در این مقاله به معرفی این فناوری میپردازیم.
تین کلاینت چیست؟
تین کلاینت (Thin Client) سامانهای است که برای انجام محاسبات به منابع میزبانی شده در یک سرور مرکزی نیاز دارد. در حالت کلی تینکلاینتها در محیطهایی که سرور نقش یک واحد مرکزی در آن محیطها را دارد استفاده میشوند و با اتصال به سرور و از طریق نرمافزارهای تحت شبکه یا وب خدمترسانی میکنند. تین کلاینت اغلب جایگزینی مقرون به صرفه برای کامپیوتریهای شخصی است و میتوان آنها به سرورهای ابرمحور هم وصل کرد.
سرورها:
میزبان منابع پردازشی قدرتمند، رسانههای ذخیرهساز اصلی و جانبی با ظرفیت بالا، برنامههای کاربردی و دادههای حساسی هستند که کاربران از آنها استفاده میکنند، و تین کلاینتها بدون مشکل به سرور وصل میشوند و خدمترسانی میکنند. تینکلاینتها برگ برنده سازمانهایی هستند که تمایل دارند تیم فناوریاطلاعات آنها زیرساخت دسکتاپ مجازی (VDI) راهاندازی کند. با تنظیم و پیکربندی تین کلاینت، میتوانید ایستگاههای کاری جدیدی برای کارکنان دورکار با کمترین هزینه در مقایسه با دسکتاپهای اختصاصی راهاندازی کنید.
ادامه:
شبکه مبتنی بر تین کلاینت (Thin Client)، شبکهای مبتنی بر سرور است که تقریباً تمامی پردازشها در آن با این سرور انجام میشود. برنامههای کاربردی روی سرور اجرا میشود و کلاینتها از آن استفاده میکنند. فرامین کاربر (مانند کلیک کردن موس یا فشردن کلید صفحه کلید) از طریق شبکه به سرور فرستاده و نتیجه پردازش از سرور دریافت شده و روی مانیتور به کاربر نشان داده میشود. پس سرور، تمام درخواستهای کاربر را انجام میدهد، برنامهها روی سرور کار میکنند و فقط نتیجه به کاربر نشان داده میشود.
تین کلاینت چگونه کار میکند؟
تین کلاینتها را باید کامپیوترهای کوچک و کارآمدی توصیف کرد که به جای میزبانی هارددیسک محلی از منابع سرور مرکزی استفاده میکنند. بهطور کلی، تین کلاینتها در محیطهای مبتنی بر سرور کار میکنند؛ سروری که برنامهها، دادههای موردنیاز، حافظه و فضای ذخیرهساز و محیط دسکتاپ روی آن میزبانی میشود. به همین دلیل فرآیند مدیریت تین کلاینتها در سمت سرور و از طریق زیرساخت دسکتاپ مجازی انجام میشود.
تجهیزات اینترنت:
تین کلاینتها همانند تجهیزات اینترنت اشیا برای انجام محاسبات باید از طریق ارتباط پایدار و قدرتمند به سرور مرکزی متصل شوند، به همین دلیل پردازش زیادی روی سختافزار تین کلاینت انجام نمیشود. تین کلاینتها دستورات را از صفحهکلید و ماوس دریافت کرده و برای سرور ارسال میکنند، پس از انجام پردازش در سرور، نتایج برای تین کلاینت ارسال شده و روی صفحهنمایش نشان داده میشود. البته در مدلهای گرانقیمت امکان انجام پردازشها روی آنها وجود دارد، اما به دلیل اینکه سازمانها این ابزارها را برای کاهش هزینهها خریداری میکنند چندان راغب نیستند محصولات گرانقیمت را خریداری کنن
برخی مطالب مرتبط:
بیگ دیتا چیست، چگونه به دست می آید و مصرف آن چیست؟
موک (MOOC) چیست؟ +سوالات رایج درباره موک
هک چیست؟ چرا و چگونه انجام میشود؟؛ ویدئو
مزایا و معایب تین کلاینت
تین کلاینتها مزایای خوبی برای شرکتها به همراه میآورند که از آن جمله باید به موارد زیر اشاره کرد:
بهبود امنیت: اگر به جای رایانههای شخصی از تین کلاینتها در محیطهای کاری استفاده کنید، امنیت بهبود مییابد. تین کلاینتها خودشان قادر به اجرای نرمافزار نیستند، مگر اینکه در سطح سرور مجوز اینکار تخصیص داده شده باشد. به بیان دقیقتر، اگر سه کاربر بهطور تصادفی شروع به دانلود بدافزارهای مختلفی کنند، امکان مسدودسازی انتقال بدافزارها از طریق دیوارآتش وجود دارد. اگر مکانیزمهای امنیتی سرور به درستی پیکربندی شده باشند، حتا کارمندان داخلی شرکت نمیتوانند از طریق بدافزارها یا کدهای مخرب اقدام به دستکاری دادهها کنند.
هزینه کمتر: استقرار تین کلاینتها به نسبت کامپیوترهای شخصی مقرون به صرفهتر است، زیرا برخی مدلها فاقد کارتهای گرافیکی پیشرفته یا هارددیسکهای گرانقیمت هستند. علاوه بر این، حافظه کمتری نسبت به کامپیوترها نیاز دارند. هر یک از این سختافزارها صرفهجویی اقتصادی زیادی برای شرکتها به همراه دارند.
مدیریتپذیری بیشتر: در بیشتر موارد مدیریت تین کلاینتها ساده هستند، زیرا همه به یک سرور متصل میشوند و به جای صرف وقت برای مدیریت تین کلاینتها، امکان مدیریت خطمشیها روی سرور وجود دارد. کارمندان واحد فناوریاطلاعات میتوانند کارهای معمول مانند بهروزرسانی نرمافزارها و وصلههای امنیتی را در سرور مرکزی مدیریت کنند و همزمان به چند کاربر اجازه دهند از نرمافزارها استفاده کنند. در این حالت ضرورتی ندارد، کارکنان فناوری اطلاعات تکبهتک فرآیند نصب یا عیبیابی ایستگاههای کاری جداگانه را انجام دهند. برای رفع نقایص احتمالی فقط کافی است سرور، مدیریت و نظارت شود.
گسترشپذیری: معماری منحصر به فرد تین کلاینتها به مدیران شبکه اجازه میدهد با استقرار دسکتاپهای مجازی به سادهترین شکل زیرساختها را گسترش دهند. با اینحال، تین کلاینتها معایب خاص خود را دارند. چون Thin Client برای فرآیندهای پردازشی به سرور نیاز دارد، پهنای باند زیادی را مصرف میکند، به همین علت بهکارگیری آنها در شبکههای گسترده پیشنهاد نمیشود، مگر آنکه کارشناس شبکه به وضوح از طریق ابزارهایی مثل Policy خطمشیهای روشنی برای محدودسازی پهنای باند تین کلاینتها در سرور استفاده کرده باشد.
امنیت تین کلاینتها
تینکلاینتها با ارائه یک راهحل امنیتی متمرکز به کارشناسان شبکه و امنیت اجازه میدهند از سرور ارائهدهنده خدمات به بهترین شکل محافظت کنند. با این حال، برای آنکه بتوانیم درباره امنیت تین کلاینتها صحبت کنیم باید فاکتورهای مختلفی را در نظر بگیریم که نوع تین کلاینت خریداری شده نقش مهمی در این زمینه دارد.
بهطور مثال،:
اگر تین کلاینت قابلیت پشتیبانی از نصب سیستمعامل را دارد، به معنای آن است که مجهز به رسانه ذخیرهساز است و باید تمهیدات لازم برای ایمنسازی آن در نظر گرفته شود و باید به مکانیزمهای امنیتی سیستمعامل نیز دقت کرد. اگر هارد دیسک روی تین کلاینت نداشته باشیم احتمال ویروسی شدن سیستمها وجود ندارد. با استفاده از امکانات سیستم مدیریتی و کنترلی موجود در سرورها میتوان دسترسی کاربران را نیز به نحو مطلوب محدود و کنترل کرد. فاکتور مهم دیگری که باید بررسی شود، مکان قرارگیری سرور در شبکهای است که تین کلاینتها به آن متصل میشوند. در حالت کلی، به دلیل اینکه عملکرد تین کلاینتها توسط سرورها محدود میشوند، قادر نیستند نرمافزارهای تایید نشده را اجرا کنند و دادههایی روی آنها کپی یا ذخیرهسازی نمیشود و فرآیند مدیریت و نظارت بر عملکرد آنها توسط یک سرور مرکزی انجام میشود امنیت قابل قبولی دارند.
انواع تین کلاینت
از کاربری تین کلاینتها به مدلهای مخصوص شرکتهای خصوصی، دولتی، خانگی، صنایع پتروشیمی و بهداشت و درمان و…. تقسیم میشوند. اما دستهبندی انواع تین کلاینتها در سه مدل حرفهای، نیمه حرفهای و فاقد سختافزار خلاصه میشود.
- تین کلاینت حرفهای: مدلهای حرفهای از سختافزارهای قدرتمندی استفاده میکنند که عملکرد یک کامپیوتر ساده را ارائه میکنند. مدل HP t360 یک نمونه خوب در این زمینه است. از مزایای شاخص تین کلاینتهای حرفهای باید به سرعت زیاد سامانه، توانایی نصب سامانههای عامل و پشتیبانی از شبکههای ارتباطی مختلف اشاره کرد.
- تین کلاینت نیمه حرفهای: تین کلاینتهای نیمه حرفهای همان سختافزارهای حرفهای را با توان کمتری در اختیار دارند. Dell Wyse C90LE یک تین کلاینت نیمه حرفهای است.
- تین کلاینت فاقد سخت افزار: گروه سوم فاقد سختافزارهای مرسوم هستند و محاسباتی که قادر به انجام آن هستند به محدودیتهای عملیاتی مشخص شده توسط سرور بستگی دارد. این گروه از تین کلاینتها در قالب یک پایانه دسترسی به شبکه متصل میشوند.
راهاندازی تینکلاینت
چگونگی راهاندازی و برقراری ارتباط تینکلاینت با سرور (و به ویژه شبکهای از تینکلاینتها) به محصولی که خریداری کردهاید و نقشی که برای تینکلاینت در نظر گرفتهاید بستگی دارد. بهطور مثال، برخی کاربران یا شرکتها از تینکلاینتها به عنوان جایگزینی ساده برای کامپیوترهای شخصی استفاده میکنند که مراحل راهاندازی آن تا حدود زیادی شبیه به کامپیوترهای خانگی است. در این سناریو باید مکان تین کلاینت را مشخص کنید، کابل HDMI یا VGA متصل به مانیتور را به پورتهای تین کلاینت و کابل پاور را به پورت مربوطه متصل کنید. در مرحله بعد ماوس و صفحهکلید را به درگاههای یواسبی متصل کنید و برای اتصال به اینترنت از درگاهی که برای دانگل شبکه در نظر گرفته شده استفاده کنید.
مقیاس جامعتر:
در مقیاس جامعتر، برخی شرکتها به دنبال پیادهسازی زیرساخت دسکتاپ مجازی هستند که نیازمند ملزومات دیگری نظیر سرور است. بهطور مثال، برای آمادهسازی و راهاندازی تینکلاینتهایی که قرار است زیرساخت دسکتاپ مجازی را پدید آورند، ابتدا باید سیستمعاملی که قرار است روی سرور و تینکلاینتها نصب شوند را مشخص کنید. مدیران شبکه از توزیعهای مختلف لینوکس یا ویندوز سرور برای اینکار استفاده میکنند. در مرحله بعد باید سروری خریداری کنید که حافظه اصلی، توان پردازشی قدرتمند و هارددیسک با ظرفیت مناسب را داشته باشد تا بتواند به درخواستهای تینکلاینتها به درستی پاسخ دهد.
برندهای تولید کننده تین کلاینت
خوشبختانه محصولات برندهای مختلف در بازار ایران در دسترس مصرفکنندگان قرار دارد، با اینحال محصولات برخی از برندها کیفیت بهتری نسبت به رقبا دارند. از برندهای مطرح در این زمینه باید به hp، اماسآی، دل، اینتل، ایسوس، لنوو، تسکو، سنترم، نتکامپیوتر، PAT،Wintel و…. اشاره کرد.
بهترین تین کلاینت
از کیفیت و کارایی تین کلاینت hp و Dell محبوبیت بیشتری نزد کاربران دارند و فرآیند گسترشپذیری در سازمانها را تسهیل میکنند. تین کلاینتهای hp کاربردی دوگانه دارند و امکان بهکارگیری آنها در قالب زیرو کلاینت نیز وجود دارد (تین کلاینت و زیروکلاینت در انتهای همین مطلب با هم مقایسه شدهاند). از قابلیتهای شاخص تین کلاینتهای اچ پی باید به پشتیبانی از دو صفحهنمایش، بی صدا بودن، قابلیت نصب در مکانهای مختلف مثل پشت صفحهنمایش، بهکارگیری پردازندههای اینتل و ایامدی، پشتیبانی از کارت گرافیک، خروجی فول اچپی و بالاتر، پشتیبانی از هارددیسکهایی با ظرفیت ۱ ترابایت و حافظه حالت جامد با ظرفیت ۲۵۶ گیگابایت، پشتیبانی از دو درگاههای یواسبی ۲ و ۳، پشتیبانی از حافظه DDR4 تا حجم ۳۲ گیگابایت، پشتیبانی از مکانیزمهای ارتباطی مختلف (سیمی، بلوتوث، بیسیم، فیبرنوری) و… اشاره کرد.
دومین برند مطرح:
در این زمینه شرکت دل است که تین کلاینتهای آن از قابلیتهای شاخصی پشتیبانی میکنند مانند پشتیبانی از پردازندههای اینتل و ایامدی، پشتیبانی تا ۳۲ گیگابایت حافظه اصلی، بهرهمندی از پردازنده گرافیکی که قابلیت ارائه تصاویر فولاچدی را دارد، پشتیبانی از حافظههای جانبی تا یک ترابایت (هارددیسک) و ۲۵۶ گیگابایت (حافظه حالت جامد)، پشتیبانی از شبکههای بیسیم و سیمی، پشتیبانی از پروتکلهای مختلف برای برقراری ارتباط با سرور یا تجهیزات راه دور، پنل اختصاصی مدیریتی، مصرف بهینه انرژی، پشتیبانی از سامانههای عامل ویندوزی و لینوکسی و… اشاره کرد.
سیستمعامل مناسب تین کلاینت
به لحاظ تئوری، امکان نصب سیستمعامل ویندوز و توزیعهای مختلف لینوکسی روی تین کلاینتها بسته به سختافزار تین کلاینت وجود دارد. با اینحال بهتر است از سیستمعاملی هماهنگ با تین کلاینتی که خریداری کردهاید استفاده کنید. بهطور مثال شرکت اچپی سیستمعامل HP ThinPro OS را پیشنهاد میکند که از یک مکانیزم امنیتی چند لایه استفاده میکند. NoTouch OS و Praim ThinOX4PC از گزینههای محبوب دیگر در این زمینه هستند، به ویژه زمانی که تصمیم دارید از مزایای تین کلاینتها به بهترین شکل در یک محیطVDI استفاده کنید. سیستمعاملهای مذکور را میتوان روی طیف گستردهای از تجهیزات مثل بوردهای ریزبریپای، لپتاپ و کامپیوترهای شخصی نصب کرد. در ایران بیشتر کارشناسان فناوری اطلاعات، سیستم عامل مناسب تین کلاینت را ویندوز میدانند و بهترین ویندوز برای استفاده در تین کلاینت ویندوز ۱۰ است.
بهترین سیستمعامل ویندوزی برای تین کلاینت
اگر در نظر دارید سیستمعامل ویندوز ۱۰ را روی تین کلاینت نصب کنید، پیشنهاد میکنیم از نسخه Windows 10 IoT Enterprise استفاده کنید. نسخه سازمانی ویندوز ۱۰ اینترنت اشیا به کاربرانی که قصد دارند از تین کلاینت در محیطهای VDI استفاده کنند قابلیتهای گستردهای میدهد که از آن جمله باید به hibernate Once/Resume Many، پشتیبانی از دامنههای ویندوزی و بهکارگیری Azure AD برای اتصال به شبکههای ابرمحور، محلی و گسترده اشاره کرد.
سرور مناسب برای استفاده از تین کلاینتها
خرید یا آمادهسازی سرور به معماری و نوع تجهیزاتی که قرار است خریداری کنید بستگی دارد. بهطور مثال، اگر در نظر دارید از تین کلاینتهای حرفهای یا نیمه حرفهای استفاده کنید، لزومی ندارد از سرور قدرتمندی استفاده کنید. با توجه به اینکه سازمانها از تین کلاینتها برای کاهش هزینهها و دستیابی به امنیت و بهرهوری بیشتر استفاده میکنند، بنابراین روی خرید سرور سرمایهگذاری میکنند.
تین کلاینتها:
برای آنکه بتوانید از مزایای بالقوه تین کلاینتها در تعامل با سرورها و به ویژه در محیطهای مبتنی بر فناوری مجازیساز استفاده کنید، ابتدا باید برآوردی در ارتباط با بار کاری که قرار است به سرور وارد شود به دست آورید. اگر قرار است تمامی پردازشها درون سرور انجام شوند و در نظر دارید شبکه اختصاصی درون سازمانی را پیادهسازی کنید که طیف گستردهای از تین کلاینتهای ارزانقیمت به سرور مرکزی متصل شوند،
سرور باید:
- دستکم ۱۲۸ گیگابایت حافظه اصلی داشته باشد.
- از یک جفت پردازنده قدرتمند مثل Intel Xeon Platinum 8280 برای مدیریت ماشینهای مجازی استفاده شود که دسترسی به ۵۶ هسته فیزیکی و ۱۱۲ هسته مجازی را فراهم میکند.
- هارددیسکهایی با ظرفیت بالا و سرعت دسترسی مناسب (اگر زمان دستیابی به اطلاعات مهم است حافظه حالت جامد)، یا در صورت نیاز از NAS استفاده کنید.
اتصال تین کلاینت به سرور
سازمانها میتوانند از تین کلاینتها بر مبنای معماری خدمات اشتراکی، مجازیسازی دسکتاپ یا مرورگر استفاده کنند. هر یک از این روشها، مکانیزمهای ارتباطی خاصی را برای برقراری ارتباط تین کلاینت با سرور فراهم میکنند. موارد استفاده از تین کلاینت ها عبارتند از:
UI Processing:
این روش، محدودیتهایی نیز برای کاربر به همراه دارد. این قابلیت را میتوان با برنامه هایی چون Citrix XenApp و یا Windows Remote Desktop Services ایجاد کرد.
شکل زیر ارتباط بین کلاینتها و سرور را نشان میدهد.
مجازی سازی دسکتاپ (UI Processing): به این معنا است که هر دسکتاپ در یک ماشین مجازی ایجاد میشود و ماشینهای مجازی به شکل مجزا از یکدیگر در سرور تعریف میشوند. در این روش سیستمعامل و برنامهها به شکل اشتراکی در اختیار تین کلاینتها قرار نمیگیرند، با اینحال، هنوز هم به شکل فیزیکی روی یک سرور راه دور میزبانی میشوند. در این روش هر دستگاهی که بتواند به سرور متصل شود به منابع مجازی دسترسی دارد.
ادامه:
با استفاده از ابزارهایی چون (VMware Desktop Manager (VDM و VDI Component in Remote Desktop Services و Citrix XenDesktop امکان مجازی سازی دسکتاپ وجود دارد. در واقع دسکتاپ کاربرها (یعنی سیستم عامل به همراه تمامی برنامهها) به صورت مجزا روی پارتیشنهای سرور موجود است. هر کاربر، کامپیوتر شخصی خودش را دارد ولی در واقع همه چیز به صورت فیزیکی بر روی سرور قرار دارد و کاربر میتواند محتویات دسکتاپش را تغییر دهد؛ میتوانند هر برنامهای را که بخواهند نصب کنند مثل حالتی که کامپیوتر شخصی خودشان است.
اتصال مبتنی بر مرورگر (Data Processing): نرمافزار و دادهها از شبکه بازیابی میشوند. به این روش Thin Client Computing گفته می شود زیرا دادهها و برنامهها از روی اینترنت بازیابی میشود. در این روش به یک تین کلاینت حرفهای نیاز است.
چگونگی ارتباط تین کلاینت و سرور
همانگونه که اشاره شد، تین کلاینتها بر مبنای نوع کاربری و سختافزاری که به آن تجهیز شدهاند به روشهای مختلفی قادر به برقراری ارتباط با سرور هستند. رایجترین مکانیزم ارتباطی در این زمینه پروتکل دسترسی از راه دور (RDP) است که امکان برقراری ارتباط تین کلاینت با سرور مرکزی را فراهم میکند. بزرگترین عیب پروتکل فوق مصرف بیشینه پهنای باند است. دومین نوع مکانیزم ارتباطی که مبتنی بر راهحلهای مجازیسازی است، VcloudPoint نام دارد که امکان برقراری ارتباط چند تین کلاینت با سرور را فراهم میکند. مزیت پروتکل فوق در مصرف کمینه پهنای باند است. از مکانیزمهای ارتباطی دیگر در این زمینه میتوان به PCoIP، ICA و HDX برای اتصال به سرورهای مجازی اشاره کرد.
چه نوع تین کلاینتی برای من مناسب است؟
سازمانها باید بر اساس نوع فعالیتهای تجاری تین کلاینتهای مناسب را خریداری کنند. بهطور مثال، اگر در زمینه ارائه خدمات نظارت تصویری کار میکنید، باید به فاکتورهای مهمی مثل سرعت انتقال دادهها، توان پردازشی، میزان حافظه اصلی، توانایی پشتیبانی از وایفای و شبکههای محلی گیگابیتی و پردازنده گرافیکی دقت کنید. اگر قرار است تین کلاینتها در محیطهای ابرمحور مستقر شوند یا یک سرور مرکزی در اختیار دارید که توانایی پردازش بارهای کاری سنگین را دارد، لزومی ندارد برای خرید تین کلاینتهای گران قیمت هزینه کنید، زیرا سرور میتواند از طریق تقسیم منابع پردازشی و اختصاص ماشینهای مجازی منفرد به هر تین کلاینت همه چیز را کنترل کند.
تفاوت تین کلاینت و زیرو کلاینت در چیست؟
بهطور کلی، آنها فاقد هارد دیسک هستند و بخشهای متحرک کمتری (فن و هارددیسک) نسبت به کامپیوترهای شخصی دارند. زیرو کلاینتها (Zero Client) فاقد سیستمعامل محلی، هارد دیسک و قطعات متحرک هستند و به تنهایی قادر به خدمترسانی نیستند. به همین دلیل برای انجام فعالیتها به سرور نیاز دارند.
سپس:
در شرایطی که زیرو کلاینتها نقش پایانهای را بازی میکنند که به یک سرور مرکزی متصل میشود که برنامههای کاربردی و سامانههای عامل روی آنها میزبانی میشوند، اما در مقام مقایسه با تین کلاینتها مزایای خاص خود را دارند که از آن جمله باید به رمزگشای سختافزاری اختصاصی و قابلیتهای پردازش اختصاصی و پشتیبانی از پروتکلهایPCoIP ، HDX یا RemoteFX VDI اشاره کرد. رویکرد فوق باعث میشود تا عملکرد و سرعت زیرو کلاینتها نسبت به تین کلاینتها بیشتر شود و به این ترتیب بهرهوری کاربر نهایی افزایش پیدا کند.
و:
تین کلاینتها و زیرو کلاینتها از مکانیزمهای اتصال مختلفی پشتیبانی میکنند. در حالی که تین کلاینتها از مکانیزمهای ارتباطی مختلفی برای اتصال به سرور استفاده میکنند، در مقابل زیرو کلاینتها قابلیتهای ارتباطی نسبتا محدودتری دارند. تین کلاینت برای پاسخگویی به نیازهای کاربران نهایی طراحی شدهاند و به همین دلیل تنها کاری که مدیر فناوری اطلاعات باید انجام دهد نصب سیستمعامل یا برنامههای کاربردی مناسب روی تین کلاینت است.